آلودگی عناصر سنگین در خاک‌های توسعه یافته روی سنگ‌های آذرین و رسوبی شمال غرب آذربایجان غربی

Authors

  • مریم یوسفی فرد استادیار، دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
Abstract:

سابقه و هدف: مقدار عناصر در خاک متأثر از مقدار آنها در ماده مادری و فرآیندهای ژئوشیمیایی و خاکسازی می‌باشد. مطالعات زیادی در مورد غلظت عناصر سنگین در مواد مادری مختلف و خاک‌های تشکیل شده از آنها در دنیا انجام شده‌ است. میانگین غلظت این عناصر در خاک‌ها تا حد زیادی مشابه میانگین غلظت آنها در مواد مادری می‌باشد و تفاوت بین غلظت عناصر در مواد مادری و خاک‌های تشکیل شده از آنها در شرایط طبیعی، نتیجه فرآیندهای خاکسازی می‌باشد. آلودگی خاک توسط فلزات سنگین در هر منطقه‌ای متأثر از مکان و تقریباً دائمی است، در این مطالعه به بررسی مقدار عناصر کمیاب در خاک‌های سطحی با مواد مادری متفاوت در شمال غرب آذربایجان غربی پرداخته شده است. مواد و روش‌ها: غلظت برخی از عناصر کمیاب در 105 نمونه خاک سطحی از 8 توده سنگی مختلف در شمال غرب استان آذربایجان غربی (گرانیت، آندزیت، بازالت، اولترابازیک، مارن و ماسه سنگ، سازند قم، آهک و شیل) از موقعیت شیب پشتی و همچنین نمونه‌های سنگ پس از هضم با اسید نیتریک 5 نرمال توسط دستگاه جذب اتمی تعیین شد. از شاخص زمین انباشتگی (Igeo) برای تخمین آلودگی خاک به فلزات سنگین استفاده شد. یافته‌ها: بیشترین مقدار رس در خاک‌های حاصل از آندزیت و بازالت و سپس سنگ‌های رسوبی مشاهده شد. در سنگ مادری آندزیت بیشترین مقادیر آهن (mg/kg 25/27231)، منگنز (mg/kg 730)، مس (mg/kg 5/28) و روی (mg/kg 25/50) کل مشاهده شد. بیشترین مقادیر نیکل (mg/kg 50/1937) کبالت (mg/kg 50/92) و کروم (mg/kg 786) در سنگ مادری اولترابازیک می‌باشد. بیشترین غلظت آهن کل در خاک‌های توسعه‌یافته روی سنگ مادری اولترابازیک (mg/kg 42/22062) و کمترین مقدار در خاک‌های توسعه یافته روی مواد مادری سازند قم (mg/kg 42/6885) مشاهده شد. غلظت‌های زیاد منگنز در خاک‌های توسعه یافته روی مواد مادری آذرین مشاهده شد. حداکثر غلظت مس کل در خاک‌های حاصل از آندزیت (mg/kg 17/53) و حداکثر میانگین غلظت روی کل در خاک‌های حاصل از سنگ گرانیت با mg/kg 75/67 مشاهده شد. بیشترین مقدار نیکل (mg/kg 1667)، کبالت (mg/kg 89/94) و کروم ( mg/kg09/304) در خاک‌های توسعه یافته روی مواد مادری اولترابازیک مشاهده شد. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین غلظت آهن، منگنز، مس، نیکل، کبالت، و کروم در سطح احتمال یک درصد و برای روی در سطح احتمال 05/0 درصد در خاک و مواد مادری مشاهده شد. نتیجه‌گیری: مواد مادری منشاء مهم ورود عناصر کمیاب در خاک‌های منطقه می‌باشد و آلودگی آهن در خاک‌های منطقه با توجه به مقدار آهن در خاک‌های جهانی مشاهده نشد، ولی برخی از خاک‌ها به عنصر منگنز آلوده‌اند. همچنین بیشتر خاک‌های منطقه به عنصر نیکل و حدود نیمی از خاک‌ها به عناصر کروم و کبالت طبق استاندارد خاک‌های ایران آلوده‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه سنگهای دگرگونی شرق سرو-آذربایجان غربی-شمال غرب ایران

منطقه مورد مطالعه در شرق سرو در استان آذربایجان غربی واقع شده است وبخشی از زون زمین ساختی سنندج - سیرجان می باشد. مهمترین سنگهای منطقه شامل دولومیت، مرمر، آهک های تبلورمجدد یافته،شیل،گابروهای متراکم توده ای،دیوریت،آنورتوزیت و ریولیت های لایه ای به همراه سنگهای بازیک دگرگون شامل متاگابرو و آمفیبولیت است. شدت دگرگونی در این مجموعه،نسبتأ پایین است. مطالعات پتروگرافی سنگ های منطقه بیانگر این است که...

تحول و تکامل خاک های توسعه یافته روی برخی از سنگ های آذرین شمال غرب ایران

مطالعه نحوه تشکیل و تکامل خاک ها، اطلاعات مهمی در ارتباط با خاک در اختیار ما قرار می دهد. در این تحقیق نقش مواد مادری آذرین درونی (آلکالی گرانیت، گرانودیوریت،منزودیوریت، سینیت و پیروکسن دیوریت) و بیرونی (هورنبلند آندزیت، پیروکسن آندزیت، داسیت و آندزیت)، در منطقه نیمه خشک شمال غرب ایران در درجه تحول و تکامل خاک مورد مطالعه قرار گرفت. جهت بررسی تحول و تکامل خاک ها از خصوصیات فیزیکوشیمیایی، کانی ش...

پترولوژی و ژئوشیمی مجموعه سنگهای آذرین شمال غرب گناباد

منطقه مورد مطالعه در تقسیم بندی ساختاری ایران در بلوک لوت قرار دارد.مجموعه سنگهای آن شامل تناوبی از سنگ های آذرین و نهشته های آذراواری است. فرایندی همچون اپاسیتی شدن بیوتیت ها و آمفیبول ها (در برخی نمونه ها) نشان از بالا بودن فوگاسیته اکسیژن و فشار بخارآب در زمان تشکیل سنگ دارد. بر اساس داده های ژئوشیمیایی، ماهیت ماگمای سازنده این سنگ ها سری کالک آلکالن با پتاسیم بالا است. از فرآیندهای موثر در ...

پترولوژی سنگهای آذرین منطقه ده نو شمال غرب نهبندان

چکیده منطقه مورد مطالعه در محدوده روستای ده نو، 170 کیلومتری جنوب بیرجند، در شرق ایران و شمال شرق زون ساختاری لوت قرار دارد. فعالیت های آذرین منطقه ده نو در جنوب بیرجند به صورت دو دسته سنگهای گدازه ای و نیمه عمیق رخنمون دارند. سنگ های نیمه عمیق این منطقه شامل دیوریت پورفیری و کوارتز دیوریت پورفیری می باشند و آندزیت تنها واحد آتشفشانی منطقه می باشد. یک واحد آندزیتی منسوب به ژوراسیک در این منطقه...

15 صفحه اول

اثرات شیرابه زباله بر درجه آلودگی عناصر سنگین در خاکهای آهکی منطقه میاندوآب

امروزه آلودگی عناصر سنگین ناشی از شیرابه زباله به علت پتانسیل آن‌ها برای تأثیرگذاری بر سلامت انسان از طریق زنجیره غذایی بسیار جدی شده است. در این مطالعه تأثیر شیرابه زباله بر تجمع بعضی شاخص‌های آلایندگی عناصر سنگین خاک (Zn ،Cd ،Ni ،Pb ،Cu ،Mn ) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عناصر سنگین در خاک‌های تحت نفوذ شیرابه به‌طور معنی‌دار به‌صورت توالی Zn> Cd> Ni> Pb> Cu> Mn تجمع یافته‌اند. با...

full text

بررسی سنگشناسی و ژیوشیمیایی سنگهای آذرین شمال غربی ساوه (شمال نیوشت)

چکیده سنگهای آذرین شمالغرب ساوه ولکانیکهای ائوسن میانی - فوقانی و توده نفوذیی است که دراوایل الیگوسن درآنها تزریق شده است . قدیمی ترین سازندموجود درمنطقه نیزهمین ولکانیکهای ائوسن میباشد که عموما درمحیط قاره ای بیرون ریخته شده و بیشتر بصورت گدازه گسترش دارند، این ولکانیکها ازنظرسنگشناسی دارای تنوع زیاد بوده و دراثر فعالیتهای تکتونیکی شدیدا خردشده و متعاقب آن فرایندهای آلتراسیونی شدت پیداکرده است...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 2

pages  103- 119

publication date 2019-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023